Littekenbehandeling - Preventie, vermindering en beheer van littekenweefsel door massage
Littekens zijn zichtbare manifestaties van het verbazingwekkende zelfhelende vermogen van ons lichaam en een aspect van ons levensverhaal. Helaas kan littekenweefsel verschillende ongewenste functionele of cosmetische gevolgen hebben. In deze post zullen we informatie verstrekken over de impact van littekenweefsel en de voordelen van massage als ondersteuning voor de genezing van vers littekenweefsel en het verminderen van ongewenste cosmetische en functionele bijwerkingen van oud littekenweefsel.
Wat is littekenweefsel?
Littekenweefsel ontstaat wanneer het lichaam nieuwe collageen vezels vormt om beschadigde weefsels aan elkaar te hechten. Littekens kunnen optreden als gevolg van een geplande operatie of een ongeval. Het nieuwe weefsel is minder elastisch dan het oorspronkelijke weefsel en heeft over het algemeen een andere textuur en uiterlijk.
Er zijn verschillende soorten littekens, waaronder:
Hypertrofische littekens
dikke, verhoogde, rode littekens die na verloop van tijd verminderen.Keloid littekens
dikke, verhoogde, gladde en vaak glanzende littekens die groter worden dan de oorspronkelijke wond.Atrofische littekens
een inkeping en dunner gebied van de huid.Contractuur littekens
een gevolg van verwondingen bij gewrichten of in huidplooien, waarbij de weefsels samen worden getrokken en de beweging wordt beperkt.Verklevingen / fibrose
intern littekenweefsel waar weefsels die oorspronkelijk niet waren verbonden, aan elkaar zijn gehecht. Dit kan het gevolg zijn van chirurgie, liposuctie, infecties, ontstekingen, overmatig gebruik van gewrichten, en meer. Het kan soms voelbaar zijn als harde plekken onder de huid en de huidtextuur zichtbaar beïnvloeden, zoals bij liposuctie.Striae
breuken in het bindweefsel die optreden wanneer de huid snel krimpt of groeit, zoals tijdens de adolescentie, zwangerschap of bodybuilding.
Fysieke en psychologische effecten van littekenweefsel
Littekens hebben talrijke fysieke en psychologische gevolgen. Het cosmetische uiterlijk van een litteken is slechts één van de vele aspecten van de fysieke impact van littekens. De effecten kunnen optreden op de plaats van het litteken of een verder gelegen plek op het lichaam. Littekenweefsel kan gevoelloos zijn of een verhoogde gevoeligheid voor pijn hebben. Het kan leiden tot verstoringen in de communicatie van het zenuwstelsel, wat op zijn beurt weer invloed kan hebben op sensatie, bloedsomloop, temperatuur, pijn en nabije spierspanning of -kracht. Het kan zelfs verstoringen veroorzaken in andere lichaamssystemen, zoals de spijsvertering en orgaan- en seksuele functies. De verminderde elasticiteit en verbinding van weefsels kunnen leiden tot chronische spanning, voelbare verharding, verminderde mobiliteit en meer.
Littekens kunnen ook complexe psychologische gevolgen hebben, vaak gerelateerd aan de gebeurtenissen die ten grondslag liggen aan het litteken, onze gevoelens over het uiterlijk van het litteken en de mogelijke ongewenste fysieke bijwerkingen van het littekenweefsel. Iedere persoon vormt een andere relatie met zijn of haar lichaam en littekens. Een scala aan reacties, variërend van dankbaarheid of blijdschap dat men nog leeft tot schaamte, verdriet of zelfs onverschilligheid, zijn allemaal veelvoorkomende reacties.
Voordelen van littekenweefsel behandeling d.m.v. massage
Massagetherapie kan waardevolle ondersteuning bieden gedurende de levenscyclus van wondgenezing en littekenvorming. De exacte aanpak is afhankelijk van de gezondheidstoestand van de persoon, de geplande ingreep en eventueel advies van het betrokken medische team. Het is van belang om altijd uw arts te raadplegen voordat u begint met één van de vele beschikbare massagetherapieën.
Voordat we kijken hoe littekenweefsel behandelingen het genezingsproces ten goede kan komen vóór en na een operatie, procedure of ongeplande gebeurtenis, is het nuttig om een basisbegrip te hebben van de verschillende fasen van wondgenezing.
De 4 fasen van wondgenezing zijn:
Homeostase (in de eerste seconden en minuten)
begint onmiddellijk en de focus ligt op het stoppen van bloedverlies door stolling.Initiële ontsteking (1-4 dagen)
treedt op wanneer het immuunsysteem van het lichaam een infectie probeert te voorkomen.Proliferatie (begint 2-3 dagen na letsel, duurt tot 6 weken)
nieuw weefsel begint te vormen om de wondranden samen te hechten.Remodelering (maanden tot jaren)
het weefsel blijft zich aanpassen en bij een gezonde littekenvorming transformeert het weefsel langzaam van rood en opvallend naar dun en bleek. Tijdens deze periode blijven ook de zenuwgroei en vaatfunctie zich aanpassen. Gedurende het eerste jaar hebben littekens een andere textuur en kleur dan een litteken dat ouder is.
Voorbereiding op een operatie met massage en Manuele Lymfedrainage (MLD)
Vóór een geplande chirurgische ingreep wordt massagetherapie gebruikt om ontspanning te stimuleren en de stroom van het lymfestelsel te verbeteren, wat de hersteltijd en gezonde littekenvorming optimaliseert. Idealiter vinden er 2-3 sessies plaats in de week van de geplande ingreep.
Hoe Manuele Lymfedrainage pijn vermindert en genezing versnelt
Manuele lymfedrainage is een zeer zachte techniek die ontspannend werkt en de stroom van de lymfedrainage verbetert en versnelt, waardoor het risico op infecties wordt verminderd. Hierdoor neemt de zwelling geassocieerd met vochtophoping af, omdat het lichaam in staat wordt gesteld om gifstoffen en afvalproducten efficiënter af te voeren. Een vermindering van de vochtophoping leidt tot een afname van ontstekingen, wat essentieel is voor een gezonde wondgenezing en littekenvorming. Minder ontstekingen betekent ook minder pijn, wat stress en spanning vermindert en het bewegen gemakkelijker maakt. Dit ondersteunt de bloedtoevoer die benodigd is om het weefselherstel te versnellen. MLD voor en na een operatie helpt de hersteltijd te optimaliseren en kan een aanzienlijke invloed hebben op de snelheid van het herstel en een gezonde vorming van littekenweefsel.
Massagetherapie in de eerste weken na een operatie
In de eerste maand na een operatie is het raadzaam om tussen 1 en 3 keer per week het overtollige lymfevocht handmatig af te voeren. Tussen de sessies door kan met ‘lymfetaping’ het genezingsproces verder worden ondersteund. Daarnaast kan jouw massagetherapeut je enkele zachte zelfmassage technieken leren die je thuis kunt gebruiken.
Massagetherapie vanaf de tweede maand na een operatie
Zodra de korstjes van een wond zijn verdwenen, kunnen bindweefselmassage en myofasciale technieken, inclusief cupping therapie, worden gebruikt om de vorming van verklevingen en fibrose te voorkomen of te verminderen. De technieken beginnen voorzichtig, maar kunnen in de loop van de tijd toenemen in intensiteit, om de gewenste resultaten mogelijk te maken. Daarnaast kan er voor een optimale genezing en littekenvorming gebruik worden gemaakt van MLD, tapen, zachte bewegingsoefeningen en siliconen gelpads.
De functionele en cosmetische impact van bindweefselmassage op littekenweefsel
Bindweefselmassage en myofasciale release bieden een reeks gespecialiseerde massagetechnieken die zich richten op het vrijgeven van spanning en verklevingen binnen het bindweefsel. Het varieert van lichte oppervlakkige technieken tot diepere en intensievere technieken. Het zenuwstelsel loopt door het bindweefsel en het soepel houden van dit weefsel helpt bij de gezonde vorming van zenuwen, wat de functie van interne communicatie ondersteunt. Dit resulteert in betere uitkomsten met betrekking tot sensatie, pijn en circulatie. Door verklevingen te voorkomen of te verbreken, gezonde collageenvorming te stimuleren, de bloedtoevoer te verbeteren en de natuurlijke helende mechanismen van het lichaam te stimuleren, wordt de vorming van gezond weefsel geoptimaliseerd, wordt pijn verminderd en kunnen spierspanning, mobiliteit en cosmetische verschijning van de huid positief worden beïnvloed.
Massagetherapie en oudere littekens
Veel mensen zijn in het ongewis, of hebben geen toegang tot de middelen die nodig zijn voor massagetherapie tijdens de initiële genezingsperiode. Ze komen soms, na maanden of zelfs jaren, voor de behandeling van cosmetische of functionele kwalen om littekens aan te pakken. In deze gevallen kunnen bindweefselmassage, myofasciale release, cupping therapie en in enkele gevallen het gebruik van naalden, leiden tot aanzienlijke verbeteringen in het uiterlijk en de textuur van een litteken en het omliggende weefsel. Daarnaast bieden deze behandelingen ook een vermindering van pijn of gevoelloosheid, een verbetering van de mobiliteit en een (gedeeltelijke) herstel van de zenuwstelsel functie.
Pre- en postoperatieve littekenbehandeling bij Collaborative Motion
In mijn praktijk bied ik ondersteuning bij geplande en ongeplande littekens. Dit kan fysieke of psychologische / emotionele ondersteuning zijn gedurende het gehele traject inclusief pre-operatieve en postoperatieve behandelingen of alleen voor een specifiek deel hiervan. Een paar voorbeelden van de soorten littekens die kunnen worden behandeld:
Littekens van chirurgische ingrepen
waaronder keizersneden, borstoperaties, liposuctie en meer.Littekens die invloed hebben op intieme gebieden
Littekens en gebieden met verminderde sensatie of verloren genot rond het perineum, geslachtsorganen of anus, die gerelateerd zijn aan bevalling, aambeien, genderbevestigende operaties, seksueel trauma of andere chirurgische ingrepen. Seksuologisch lichaamswerk kan goede resultaten bieden door het op ethische wijze combineren van massagetherapie, body mapping, de-armorings- en coachingtechnieken voor de intieme gebieden.
Samenvatting
Het is bijna onmogelijk om door het leven te gaan zonder littekens. Dankzij het verbazingwekkende helende vermogen van het lichaam lapt het littekenweefsel ons lichaam weer op als het gewond raakt. Helaas kan dit leiden tot ongewenste functionele en cosmetische gevolgen. Massagetherapie helpt door het lichaam voor te bereiden op het herstel en door dit te versnellen, wat leidt tot minder ongemak en een optimale genezing en vorming van littekenweefsel.
Referenties
Traumatic Scar Tissue Management: Principles and Practice for Manual Therapy door Nancy Keeney Smith en Catherine Ryan
Types of scars (illustration)
Human Anatomy & Physiology door Elaine Marieb en Katja Hoehn